Coğrafi Konum

Coğrafi Konum (Paraleller ve Meridyenler)

Dünya üzerindeki bir bölgenin bulunduğu yeri tespit etmek için koordinat sistemi kullanılır. Koordinat sistemi
Yerküre’yi enine ve boyuna kestiği varsayılan paralel ve meridyenlerden oluşmuş bir sistemdir. Dünya üzerindeki bir yerin bulunduğu alana coğrafi konum denir.

Coğrafi Konum Paraleller 

Dünya’yı yatay olarak iki eşit parçaya böldüğü varsayılan çembere Ekvator denir. Ekvator’a yatay olarak uzanan ve
bir derece aralıkla çizilen hayali çemberlere paralel denir.Paraleller

Paralellerin Özellikleri

  • Başlangıç paraleli Ekvator olup kuzeye ve güneye doğru dereceleri artar.
  • 90 tane Kuzey Yarım Küre’de, 90 tane de Güney Yarım Küre’de olmak üzere toplam 180 paralel vardır.
  • Ekvator’dan kutuplara doğru gidildikçe Dünya’nın şeklinden dolayı çapları ve çevreleri kısalır.
  • İki paralel arasındaki uzaklık sabit olup 111 km’dir.

Paraleller arası uzaklık hesaplamaları

Paralellerden yararlanarak aynı boylam üzerinde yer alan merkezler arasındaki uzaklık hesaplanabilmektedir.

İki merkez arasındaki uzaklık hesaplanırken önce merkezler arasındaki paralel farkı bulunur. Bulunan paralel farkı sabit rakam olan 111 ile çarpılarak aynı boylam üzerinde yer alan merkezler arası kuş uçumu uzaklık bulunmuş olur.

Enlem:  Yeryüzündeki bir noktanın Ekvatora olan uzaklığının açı cinsinden değerine denir. Bir yerin enlemini gösterirken derece (23°) dakika (27′) saniye (33″) olarak gösterilir. Örneğin İzmir 37° 45′ 00″ kuzey enlemleri arasında yer alır. Bir yerin coğrafi konumunda enlemin etkileri söz konusudur.

Coğrafi Konum Meridyenler

Kutup noktalarından kutup noktalarına uzanan ve paralelleri dik kestiği varsayılan yarım dairelere meridyen denir. Coğrafi konum içinde mutlak konum özelliklerinin bilinmesinde kullanılır.Meridyenler

Meridyenlerin Özellikleri

  • Başlangıç meridyeni, İngiltere’nin Greenwich kasabasından geçer.
  • Başlangıç meridyeninden doğuya ya da batıya doğru gidildikçe dereceleri büyür.
  • Başlangıç meridyeninden itibaren 180 tanesi Doğu Yarım Küre’de, 180 tanesi Batı Yarım Küre’de olmak üzere toplam 360 tane meridyen yayı vardır.
  • Bütün meridyenlerin boyları birbirine eşittir.
  • Aralarındaki mesafe yalnızca ekvator’da 111 km olup kutuplara doğru bu mesafe azalır.
  • Aralarındaki zaman farkı sabit olup 4 dakikadır.
  • Aynı boylam üzerindeki şehirlerde yerel saat yıl boyu aynıdır.

Boylam:  Yeryüzü’ndeki bir noktanın Başlangıç boylamına uzaklığının açısal değerine denir. Boylam, yerel saatleri ve ortak saatleri etkiler. Dünya üzerinde bir yerin coğrafi konumu verilirken enlem ve boylam değerleri belirlenir.

Yerel Saat Hesaplamaları

Bir meridyenin Güneş’e göre coğrafi konumu sonucunda ortaya çıkan saate yerel saat denir. Her meridyenin Güneş’e göre konumu farklı olduğu için her meridyenin yerel saati farklıdır.

Bir merkezde Güneş tam tepe noktasındayken ya da bir merkezde cisimlerin gölge boylan en kısayken yerel saat
12.00 olarak kabul edilir.yerel saat hesaplamaları

Bir meridyenin yerel saati bulunurken şu işlemler yapılır.

  • Önce iki yer arasındaki meridyen farkı bulunur.
  • Meridyen farkı 4 ile çarpılıp zaman farkı bulunur.
  • Daha doğudaki bir yerin yerel saati soruluyorsa bulunan zaman farkı, verilen yerel saatin üzerine eklenir. Daha batıdaki bir yerin yerel saati soruluyorsa bulunan zaman farkı verilen yerel saatten çıkarılır.

Ulusal (Ortak) Saat

Bir ülkede coğrafi konum nedeniyle zaman farkından kaynaklanan ekonomik , sosyal ve toplumsal karışıklıkları önlemek için o ülkeden geçen meridyenlerden bir tanesinin yerel saatinin bütün ülkede kullanılmasına ortak saat denir. Türkiye’de aynı anda bir tane yerel saat kullanılır. Türkiye’de 7 Eylül 2016 tarihi itibariyle gün ışığından daha çok faydalanabilmek için Resmi Gazete’de yayımlanan açıklama ile birlikte  yaz saati uygulaması sürekli hale getirilmişti.

Uluslararası Saat Dilimleri

Ülkeler arası ilişkilerin daha sağlıklı ve kolay bir şekilde yürütülebilmesi için uluslararası saat dilimleri belirlenmiştir. Coğrafi konum gereği her 15 meridyen bir saat dilimine ayrıldığı için 360 meridyen 24 saat dilimine ayrılmıştır.Saat Dilimleri

Türkiye 45° enlemin yerel saatini  ulusal saat belirlenmiştir. Bu nedenle +3 saat diliminde yer alır.

Coğrafi Koordinat Sistemi Nedir?

Coğrafi koordinat sistemi, dünya üzerinde herhangi bir yeri (coğrafi konum) bir nokta olarak tanımlamayı sağlayabilen bir koordinat sistemidir. Nasıl ki şehirdeki bir evi bulabilmek için mahalle, cadde, sokak, ev numarası gibi unsurlara ihtiyaç varsa, Yerküre üzerindeki herhangi bir yeri bulabilmek için coğrafi koordinat sistemine ihtiyaç vardır. Coğrafi koordinat sistemi özellikle havacılık ve denizcilikte yoğun olarak kullanılmaktadır.

Tarih Değiştirme Çizgisi

Başlangıç meridyenin antimeridyenidir. 180° meridyeni olarak da kabul edilir. Tarih değiştirme çizgisinin batısında tarih, bir gün ileri, tarih değiştirme çizgisinin doğusunda tarih, bir gün geridir.

Tarih Değiştirme Çizgisi

#coğrafikonum  #tytcoğrafya

TYT Coğrafya

About Ali BALLI

Check Also

doğal unsurlar

Doğa ve İnsan

Doğa ve İnsan Etkileşimi İnsan hem doğal hem de beşeri unsurlardan oluşan bir çevre içerisinde …

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir